19.. Renkler

Bu konuda fotoğrafçıların çizerlerden avantajlı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Çünkü renk aslında ışıktır denilir. Daha detaylı anlatalım.

Newton, içeriye çok küçük bir noktadan şık sızan karanlık odaya kendini kapatıp, gelen ışığa üçgen bir prizma tutmuş ve ışığın karanlıkta 7 renkli bir skala oluşturduğunu görmüş. Bunlar Kırmızı, Turuncu, Sarı, Yeşil, Mavi, Lacivert ve Mor.  Bazıları laciverti mor ve maviden karışım olduğu için renkten saymaz ve 6 renk der. Aslında bir adı varsa artık " şey " olmaktan çıkmıştır. O nedenle ben laciverti de renkten sayalım derim. Tabiki tercih sizin. Bakmayın turuncunun karizmatik görünmesine, aslında o da kırmızı ile sarının karışımndan oluşur ama güçlü bir dalga boyuna sahip olduğu için adamdan sayılmaktadır.

Elimizde bir güneş ışığı ve bu ışığı yansıtacak bir madde olsun. Bu maddenin güneş ışığını yansıtma ve emme özelliği bizim algılamamızda onun rengini oluşturacaktır. Kırmızı görünüyorsa ışığın içindeki kırmızının dışındaki renkleri emdiği ve sadece kırmızıyı yansıttığını anlamalıyız. Eğer bir obje gün ışığının tüm renklerini aynı oranda yansıtıyorsa beyaz meydana gelecektir. Boya olarak tüm renkleri karıştırdığımızda ise siyahı elde ederiz. Yani aslında renksizlik halleridir. Bu nedenle de siyah ve beyaza renk denmez. Ama günlük kullanımda bu farkı aktarmak zor olduğu için renk olarak ifade edilir. Yanlıştır. Siyah ve beyazı karıştırdığınızda ise tarafsız olan bir başka renksizliği bulursunuz adı da "Gri " dir. ( fotoğrafta renk dili farklılaşabilir. Ana renklerin karışımı beyaz, ara renklerin de karışımı yine beyazı verir )  "Turkuvaz+Kırmızı", "Sarı+Mavi" ve "Magenta+Yeşil" bu renkler karıştırldığında siyah veya gri yi oluştururlar. Tamamlayıcı renklerdir.

Renkler aralarında bazı tanıdık isimlerle de sınıflandırılmaktadır. Kırmızı, Sarı, Turuncu sıcak renkler, Yeşil, Mavi ve Mor ise Soğuk renkler olarak anılır. B ismlendirmenin kaynağının Ateş ve buz gibi doğal sunumların yansımalarından alınmış olmalaır büyük bir ihtimaldir. Kırmızı sıcak renklerin, Mavi de soğuk renkların kaynağı olarak bilinirler.

Bir de Zıt ( kontrast ) renkler olarak ayrılırlar. Şemadan da rahatlıkla çözebilirsiniz. Karşılıklı gelen renkler zıt renklerdir. Yeşil - kırmızı, sarı - mor gibi. Renkler siyahla izlendiklerinde sertlik, beyazla yaklaşılınca da yumuşaklık kazanırlar. Tarafsız olan gri ise hangi rengin yanına koyulursa o rengin zıt rengini hatırlatacak bir ifadeye bürünür

Bu terimler enteresandır. aslında çok faklı kavramların tanımı için kullanılan sıcak, soğuk, yumuşak gibi sözcükler resim dilinde ifadeci bir rol üstlenerek algılamalarımızla hissetiklerimizi tarif etmekte kullanılırlar. Yani Dünyanın hakimi, yaratıkların en zekisi olan insanoğlu, renkleri ifade etmek için renklere ait bir dil bulamamıştır !  )) Acı ama gerçek . Başka bir örnek verirsek: Ard arda eşit mesafelerde kullanılan zıt renklerle "monotonluk", farklı aralıklarla kullanılan renklerle de ise " ilgi ve çarpıcılık " elde edilmektedir.

Kırmızı - Mavi - Mor - Yeşil - Turuncu - Sarı.

Bu sıralama ise insanoğlunun renklerden etkilenme sıralamasıdır. Sarı bir yılandan korkmuyoruz ama kırmızı bir böcekten ödümüz kopuyor. Bu aslında dalga boyları nedeniyle güçlü den zayıfa yapılan algılamanın yarattığı yanılsamadan başka bir şey değildir. Ama etkilidir. Rengin bu etkisi kapladığı alanla açığa çıkmaktadır. Eğer kompozisyonda birden fazla renk, kullanılacaksa hangi renkten ne oranda kullanılacağı planlanmalıdır. Renklerde bu dengeyi sağlamak için Gothe, renklerin "dikkat çekme" özelliklerine göre bir ağırlık değeri vererek bazı rakamlar atamıştır. Sarı 9, Turuncu 8, Kırmızı 6, Mor 3, Mavi 4, Yeşil 6.
Aslında tüm renkleri kapsamamaktadır. Fakat yine de sanat dünyasınca Gothe'nin yaklaşımı benimsenmiş, ressamlar da bundan yola çıkarak bu rakamlar ile uyumlu alan ölçümlerini yeniden hesaplayıp yeni bir değer tablosu bulmuşlar.

Bu rakamlar da: Sarı 3, Turuncu 4, Kırmızı 6, Mor 9, Mavi 8, Yeşil 6. Örneğin :, denge için kırmızı-turuncu/oranı 6/4 = 3/2 gibi..

Tayfı oluşturan renkler, tam kroma (doygunluk) seviyesindedir. Eğer ki renk kurallarından ötürü, bu iki rengin kroma değeri maksimum seviyesinden daha fazla olma eğilimine girerse, bu renk kendi dalga boyundan büyük olan en yakın komşu ana renge doğru kayma eğilimi gösterir. Böylece renkler arasındaki kroma dengesi sağlanmış olur.

Renklerin bu etkilerini gözlemleyen ressamlar bu yüzden, kromatik daire kurarken ana renk olarak Kırmızı, Sarı ve Mavi'yi ana renk olarak, Turuncu, Yeşil ve Mor renkleri de ara renkler olarak gösterirler.

 Yanyana konulan iki sıcak renk, birbirini karşılıklı olarak soğuturlar. Çünkü herbiri bir diğerinin soğuk olan komplemanterinin etkisinde kalır. İki soğuk renk yanyana getirildiği zaman birbirlerini sıcaklaştırırlar.

Bir resimde büyük alana yayılmış renkler daima küçük alana yayılmış renkleri komplemanterleri ile etkileyerek algılanmalarını değiştirirler. Örneğin, büyük mavi bir alanın yanındaki küçük beyaz alan turuncu görünür. Küçük, gri renkli bir alan kendisinden 5 kat büyük yeşil bir alan üzerinde kırmızımsı bir ton alacaktır.

Resimlerde büyük renk alanları küçük olanların renklerini içlerine alabilirler. Bu durumlarda değişikliğin önüne geçmek için küçük renklerin niteliklerini değiştirmeden büyük renklerden bir miktar katmak işe yarayacaktır.

Çizgi romancıları ilgilendiren önemli bir bilgi ise rengin hangi fon üzerinde olduğudur. Beyaz renk üzerine yapılan uygulamalarda beyazın tüm renklerden ton alması nedeniyle rengin tonunu arttırır. Renkler daha güçlenir. Siyah üzerine yapılan uygulamalarda rengin tonu azalır fakat kontrastı artar ve canlanıp parlaklaşır. Gri üzerindeki uygulamalar ise daha canlı görünecektir. Yanısıra gri de üzerindeki renklerden etkilenip renkli gibi algılancaktır. Beyaz üzerine siyah konturlu çzimlerde sayfada genel bir renklilik hissedilirken beyazdan etkilenip tonu açılan renkler siyah kontür sayesinde daha canlı görüneceklerdir.

Renklerle perspektif de elde edilebilir. Güçlü renkler zayıf renklerin önünde görünür. Yani bize daha yakın mesafede iimiş gibi.  Aynı etki saf renklerin saf olmayanlardan daha yakında algılanması ile de sağlanır. Aynı güçte koyulukları olan Kırmızı ve Sarı renkler Mavi renkten daha yakında gibialgılanırlar. Kısacası sıcak renkler soğuk renklerden daha yakınmış gibi görünürler. Bu durum renklerin dalga boylarından meydana gelmektedir. Renk kırmızıdan maviye gidildikçe etkisi azalır. Renk çemberinde renkler perspektif özelliklerine göre şöyle sıralanırlar:
- Kırmızı - Turuncu - Sarı - Yeşil - Mavi ..

Gri, yeşil ve mor renklerin böyle özellikleri yoktur. perspektifsel bir algılama yaratmazlar. Renklere siyah ve beyaz katıp grileşmelerini sağlayarak onları arka plana doğru itmek ressamların en çok kullandıkları yöntemdir. Üstelik kontrast rengin izini de oluşturduklarından bu etki daha artacaktır.  Etkiyi çoğaltan azaltan yada yön veren bir etmen de kompozisyonun alan bölümüdür.

Renkler >> 20